Przymiotnik

Podobnie jak w języku polskim kirgiski przymiotnik (сын атооч) to część mowy oznaczająca różnego rodzaju cechy (kolor, kształt, wielkość, jakość itp.) i odpowiadająca na pytania jaki? jaka? jakie? – кандай? кайсы? W zdaniu pełni funkcję przydawki lub – rzadziej – podmiotu bądź dopełnienia.

W porównaniu z rzeczownikiem lub czasownikiem przymiotnik to same dobre wiadomości dla uczących się kirgiskiego – nie odmienia się przez przypadki ani liczby (nie mówiąc o rodzaju, którego w kirgiskim w ogóle nie ma – podkreślam to przy każdej okazji), chyba że występuje jako rzeczownik odprzymiotnikowy.

жаӊы үй – nowy dom
жаӊы үйдө – w nowym domu
жаӊы үйлөр – nowe domy

W języku kirgiskim istnieje zaś stopniowanie przymiotnika. Jest ono powiązane także z intensyfikacją, czyli wzmacnianiem znaczenia danego przymiotnika, lub, na odwrót, osłabianiem go.

Kirgiskie przymiotniki dzielą się na proste i złożone. Te pierwsze składają się z jednego wyrazu, np. ак (biały), сулуу (piękny), чоӊ (duży) itp. Złożone mogą składać się z dwóch lub więcej wyrazów. Wyróżnia się kilka rodzajów przymiotników złożonych:

  • synonimiczne – składające się z dwóch wyrazów bliskoznacznych

акылдуу-эстүү – rozumny, rozsądny
алдуу-күчтүү – energiczny, pełen sił

  • antonimiczne – składające się z dwóch wyrazów będących przeciwieństwami

чоӊ-кичине – duży i mały
алыс-жакын – daleki i bliski

  • składające się z wyrazu podstawowego (pierwszego) oraz z wyrazu bliskoznacznego (drugiego), który nie ma samodzielnego znaczenia

эски-үскү – stary (wyrazem podstawowym jest эски, zaś үскү nie występuje samodzielnie)
жаман-жуман – zły

  • składające się z rzeczownika z przymiotnikiem

кара жүрөк – okrutny (dosłownie „czarne serce”)
ач көз – chciwy (dosłownie „głodne oko”)


Zostaw komentarz