Przypadek wyjściowy

Przypadek wyjściowy (чыгыш жөндөмө) nie ma dokładnego odpowiednika w języku polskim. Odpowiada na pytania: кимден? (od kogo?) эмнеден? (od czego?) кайдан?/кайсы жерден? (skąd?) качантан?/кайсы мезгилден? (od kiedy?) эмнеликтен?/эмне болгондуктан? (z jakiego powodu/przyczyny?). Wyraża więc przede wszystkim kierunek działania od osoby, przedmiotu, miejsca lub punktu w czasie oraz przyczynę jakiegoś wydarzenia, lecz także porównanie dwóch przedmiotów lub materiał, z którego wykonano jakiś przedmiot. W zdaniu pełni funkcję okolicznika czasu, miejsca lub przyczyny, dopełnienia dalszego lub podmiotu. Przypadek wyjściowy tworzy się, dodając do rzeczownika przyrostek -дан, który jest zależny zarówno od fonetyki danego rzeczownika, jak i od obecności lub braku niektórych przyrostków posesywnych.

Więcej

Przypadek kierunkowy

Trzeci przypadek kirgiskiej deklinacji – kierunkowy (барыш жөндомө) – ma szerszy zakres zastosowania niż polski celownik. Odpowiada na następujące pytania: кимге? (komu?) эмнеге? (czemu? po co?) кайда? (dokąd?) качан? (kiedy?) кайсы убакка? (do kiedy?). Wyraża więc kierunek działania: do osoby, przedmiotu, miejsca lub punktu w czasie. Rzeczownik w przypadku kierunkowym pełni w zdaniu funkcję dopełnienia, okolicznika miejsca, czasu lub celu.

Więcej

Poimek

Poimek (жандооч), zwany też postpozycją, jest częścią mowy, która występuje w języku kirgiskim, a nie występuje w polskim. Jego nazwa brzmi podobnie jak przyimek i w dużym stopniu jest to prawidłowe skojarzenie, gdyż niektóre poimki odpowiadają polskim przyimkom. W języku kirgiskim nie ma bowiem przyimka, a jego funkcję pełni po części deklinacja rzeczownika, po części poimek. Poimki są nieodmienne i występują zawsze po rzeczowniku, którego dotyczą. Są związane z określonym przypadkiem deklinacji rzeczownika.

Więcej

Miejscownik

Miejscownik (жатыш жөндөмө) w kirgiskiej deklinacji ma nieco szerszy zakres, niż w polskiej. Odpowiada na pytania кайда? (gdzie?) кимде? (u kogo?) эмнеде? (koło czego?) кайсы жерде? (w którym miejscu?) качан? (kiedy?). W zdaniu pełni funkcję okolicznika miejsca lub czasu. Tworzy się go poprzez dodanie przyrostka –да, który występuje w 12 wariantach.

Więcej

Dopełniacz

Dopełniacz (илик жөндөмө) odpowiada na pytania кимдин? (kogo? czyj?) эмненин? (czego?). Rzeczownik w dopełniaczu przybiera przyrostek –нын, który w związku z harmonią samogłosek oraz w zależności od poprzedzającej głoski może przybierać 12 wariantów. Przyrostek oznaczający przypadek jest dodawany do rzeczownika po jego temacie, przyrostku liczby mnogiej lub przyrostku posesywnym.

Więcej