Śmieszne kirgiskie wyrazy

Taki oto wesoły temat ma dziś akcja „W 80 blogów dookoła świata” – śmieszne wyrazy w języku X. Co w języku kirgiskim może być śmieszne dla Polaków? Na przykład niektóre wyrazy parzyste i rzeczowniki złożone o zaskakującym dosłownym znaczeniu. Dzięki temu tematowi wreszcie mam okazję ugryźć te zagadnienia.

Więcej

Przypadek wyjściowy

Przypadek wyjściowy (чыгыш жөндөмө) nie ma dokładnego odpowiednika w języku polskim. Odpowiada na pytania: кимден? (od kogo?) эмнеден? (od czego?) кайдан?/кайсы жерден? (skąd?) качантан?/кайсы мезгилден? (od kiedy?) эмнеликтен?/эмне болгондуктан? (z jakiego powodu/przyczyny?). Wyraża więc przede wszystkim kierunek działania od osoby, przedmiotu, miejsca lub punktu w czasie oraz przyczynę jakiegoś wydarzenia, lecz także porównanie dwóch przedmiotów lub materiał, z którego wykonano jakiś przedmiot. W zdaniu pełni funkcję okolicznika czasu, miejsca lub przyczyny, dopełnienia dalszego lub podmiotu. Przypadek wyjściowy tworzy się, dodając do rzeczownika przyrostek -дан, który jest zależny zarówno od fonetyki danego rzeczownika, jak i od obecności lub braku niektórych przyrostków posesywnych.

Więcej

Przeczenie

Ten wpis ma na celu usystematyzowanie wiedzy o przeczeniu. W języku kirgiskim można tworzyć przeczenie na różne sposoby, część z nich już zdążyłam omówić, a inne dopiero na to czekają. Pomyślałam więc, że przyda się jakieś podsumowanie.

Więcej

Przypadek kierunkowy

Trzeci przypadek kirgiskiej deklinacji – kierunkowy (барыш жөндомө) – ma szerszy zakres zastosowania niż polski celownik. Odpowiada na następujące pytania: кимге? (komu?) эмнеге? (czemu? po co?) кайда? (dokąd?) качан? (kiedy?) кайсы убакка? (do kiedy?). Wyraża więc kierunek działania: do osoby, przedmiotu, miejsca lub punktu w czasie. Rzeczownik w przypadku kierunkowym pełni w zdaniu funkcję dopełnienia, okolicznika miejsca, czasu lub celu.

Więcej

Powrót do бар i жок, czyli jeszcze raz o „mieć”

O бар i жок, czyli dwóch specyficznych czasownikach, które służą do wyrażania posiadania lub braku czegoś, pisałam już tu. Teraz chcę rozwinąć ten temat o dalsze przykłady, a przy okazji utrwalić dopełniacz i przyrostek posesywny.

Więcej

Miejscownik

Miejscownik (жатыш жөндөмө) w kirgiskiej deklinacji ma nieco szerszy zakres, niż w polskiej. Odpowiada na pytania кайда? (gdzie?) кимде? (u kogo?) эмнеде? (koło czego?) кайсы жерде? (w którym miejscu?) качан? (kiedy?). W zdaniu pełni funkcję okolicznika miejsca lub czasu. Tworzy się go poprzez dodanie przyrostka –да, który występuje w 12 wariantach.

Więcej

Przyrostek osobowy

Jeśli rzeczownik pełni w zdaniu funkcję orzecznika, przyjmuje przyrostek osobowy. Są to wypowiedzi typu „jestem kobietą”, „jest pani gościem”, „on jest studentem”, „jesteście Kirgizami”, „są państwo autorami” itp. Podczas gdy w języku polskim takie zdania wyraża się za pomocą czasownika „być” i rzeczownika w narzędniku, w kirgiskim jest to zaimek osobowy i rzeczownik w mianowniku z przyrostkiem posesywnym – kolejnym przejawem aglutynacyjności.

Więcej