Dopełniacz (илик жөндөмө) odpowiada na pytania кимдин? (kogo? czyj?) эмненин? (czego?). Rzeczownik w dopełniaczu przybiera przyrostek –нын, który w związku z harmonią samogłosek oraz w zależności od poprzedzającej głoski może przybierać 12 wariantów. Przyrostek oznaczający przypadek jest dodawany do rzeczownika po jego temacie, przyrostku liczby mnogiej lub przyrostku posesywnym.
|
Ostatnia głoska tematu rzeczownika |
Ostatnia samogłoska tematu rzeczownika |
|||
|
а, аа, ы |
э, ээ, е, и |
о, оо, у, уу |
ө, өө, ү, үү |
|
|
samogłoska |
-нын |
-нин |
-нун |
-нүн |
|
spółgłoska dźwięczna |
-дын |
-дин |
-дун |
-дүн |
|
spółgłoska bezdźwięczna |
-тын |
-тин |
-тун |
-түн |
Jak zatem stworzyć formę dopełniacza konkretnych rzeczowników? Oto przykłady dla każdej rubryki tabeli, z uwzględnieniem rzeczowników w liczbie mnogiej i formie posesywnej.
-нын
Кадича – Kadicza (imię)
Кадичанын – Kadiczy
кызы – dziewczyna; córka (w formie posesywnej)
кызынын – dziewczyny; córki
укуктары – prawa (w formie posesywnej)
укуктарынын – praw
-дын
айыл – wieś
айылдын – wsi
аялдар – kobiety
аялдардын – kobiet
балам – moje dziecko
баламдын – mojego dziecka
-тын
балалык – dzieciństwo
балалыктын – dzieciństwa
-нин
киши – człowiek
кишинин – człowieka
-дин
Исмаил – Ismaił (imię)
Исмаилдин – Ismaiła
энелер – matki
энелердин – matek
иним – mój młodszy brat
инимдин – mojego młodszego brata
-тин
китеп – książka
китептин – książki
-нун
суу – woda
суунун – wody
-дун
Айтматов – Ajtmatow
Айтматовдун – Ajtmatowa
койлор – owce
койлордун – owiec
жолум – moja droga
жолумдун – mojej drogi
-тун
конок – gość
коноктун – gościa
-нүн
жөндөмө – przypadek (deklinacji)
жөндөмөнүн – przypadku
көчөсү – ulica (w formie posesywnej)
көчөсүнүн – ulicy
-дүн
үй – dom
үйдүн – domu
түндөр – noce
түндөрдүн – nocy
гүлүм – mój kwiat
гүлүмдүн – mojego kwiatu
-түн
сүт – mleko
сүттүн – mleka
