Czasownik

Trzeba zebrać się na odwagę i przestać wreszcie unikać tego tematu. Oswoić kirgiski czasownik (этиш), choć w porównywaniu do innych części mowy wydaje się nieprzewidywalny, a poza tym dużo treści da się wyrazić i bez niego. Ustalmy więc podstawowe fakty, podobieństwa i różnice.

Podobnie jak po polsku, w języku kirgiskim czasownik oznacza nazwy czynności i stanów, a w zdaniu pełni funkcję orzeczenia. Jedną z głównych różnic jest to, że nie ma formy bezokolicznika. Podstawową formą podawaną w słownikach jest forma trybu rozkazującego drugiej osoby liczby pojedynczej. W przykładach formę bezokolicznika będę oznaczać, tak jak w niektórych podręcznikach, łącznikiem na końcu, aby odróżnić ją od trybu rozkazującego.

жаз- – pisać
жаз – pisz

кел- – przychodzić
кел – chodź

Kirgiski czasownik odmienia się przez osoby, czasy, tryby i strony. Kategorie te różnią się nieco od tych znanych z języka polskiego. Np. w języku polskim mamy stronę czynną, bierną i zwrotną, a w kirgiskim oprócz tych trzech jeszcze wzajemną i sprawczą. Więcej na ten temat będzie w bardziej szczegółowych wpisach, teraz chcę tylko zasygnalizować, czym może nas zaskoczyć czasownik.

Ponadto czasowniki dzielą się na proste (składające się z jednego wyrazu) i złożone (składające się z co najmniej dwóch wyrazów).

Na koniec dobra wiadomość: jako że w języku kirgiskim nie ma rodzaju, odpada odmiana czasownika przez rodzaj. Wyrażenie ал келди może oznaczać zarówno „on przyszedł”, jak i „ona przyszła”.


Zostaw komentarz