Dziś czas na małe podsumowanie, które właściwie mogłoby pojawić się wcześniej lub później, ale właśnie w tej chwili odczułam potrzebę usystematyzowania wiedzy. Chodzi o środki, za pomocą których można wyrazić przynależność jakiejś rzeczy do kogoś/czegoś. Przedstawię je teraz w skrócie, z odnośnikami do wpisów, w których dane zagadnienie jest omówione szerzej (linki do tematów, które na razie czekają na omówienie, będę dodawać na bieżąco).
Po pierwsze – konstrukcja dzierżawcza, czyli przyrostek posesywny z zaimkiem dzierżawczym lub bez niego. Przyrostek posesywny jest niezbędny, zaimek dzierżawczy – niekoniecznie. Jeśli powiemy менин китебим, znaczy to „moja książka”, ale samo słowo китебим również to znaczy – wskazuje na to przyrostek -им. Mówiąc o czymś, co należy do nas, lub o kimś „naszym”, np. członku rodziny, zawsze należy użyć przyrostka posesywnego. Tak samo jest z przynależnością rzeczy lub osób do kogoś innego.
Po drugie – w przypadku związków wyrazowych, w którym jeden rzeczownik określa drugi, używa się konstrukcji dopełniaczowej lub izafetowej. O formach rzeczownika w dopełniaczu już pisałam, niedługo więc uzupełnię temat o konstrukcję dopełniaczową. Tytułem wstępu: jest to konstrukcja, w której rzeczownik określający stoi na pierwszym miejscu i jest w dopełniaczu, a określany ma przyrostek posesywny, np. мышыктын кулагы (ucho kota), чымындын канаты (skrzydło muchy). Konstrukcja izafetowa różni się od dopełniaczowej tym, że rzeczownik określający nie przybiera formy dopełniacza. Przykładem izafetu jest nazwa pewnego kirgiskiego radia – Кыргызстан Обондору, co dosłownie oznacza „melodie Kirgistanu”. A skoro już mowa o radiu, to kirgiska nazwa Radia Swoboda (Азаттык уналгысы) też jest izafetem. Zagłębianie się w te dwie konstrukcje jeszcze przed nami.
Gdy mowa o posiadaniu, nie można zapomnieć o „być” i „mieć”. To też po kirgisku wygląda inaczej i prędzej czy później o tym napiszę.
