Przysłówek

Przysłówek (тактооч) to część mowy określająca cechę jakiejś czynności lub okoliczność. Odpowiada na pytania: кандай? (jak?) кандайча? (jakim sposobem?) качан? (kiedy?) кайдан? (skąd?) кайда? (gdzie?) эмнеге?/эмне үчүн? (dlaczego?). W zdaniu pełni funkcję okolicznika miejsca, czasu, sposobu itp.

Przysłówki dzielą się na grupy według różnych kryteriów. Jednym z nich jest podział funkcjonalny na przysłówki okolicznościowe i jakościowe. Przysłówki okolicznościowe to np. wczoraj, dziś, daleko, blisko, naprzód, wcześnie itp. Można podzielić je tak, jak dzieli się okoliczniki: miejsca, czasu, sposobu, miary, celu itp. Przysłówki jakościowe określają, jak wykonywana jest dana czynność lub jak przebiega jakiś proces, np. szybko, wolno, łatwo, cicho itp.

Pod względem słowotwórczym przysłówki dzielą się na proste (np. эрте – wcześnie, кеч – późno, жай – powoli) i złożone. Te drugie powstają z rzeczowników połączonych z określonymi przyrostkami (np. кыргызча – po kirgisku, кыштай – zimą), ze zrośnięcia się innych części mowy (таңертең – wcześnie rano) lub poprzez powtórzenia (күндөн-күнгө – dzień w dzień). Istnieją także wyrażenia przysłówkowe, np. бир жолу – pewnego razu, көз ачып-жумгуча – w mgnieniu oka.

Przysłówek może występować w funkcji innej części mowy, np. poimka. Do takich przysłówków należą takie słowa jak алдында (przed), башында (na początku), аягында (na końcu), ортосунда (w środku). Zresztą, jeśli im się przyjrzeć, to widać, że pochodzą od rzeczowników w miejscowniku.

W języku kirgiskim przysłówek, podobnie jak w polskim, przysłówek jest z zasady nieodmienny. Jedynie w niektórych przypadkach możliwe jest stopniowanie.

To tylko wprowadzenie do tematyki przysłówka. Wiele z wymienionych wyżej zagadnień chciałabym rozwinąć osobno. Aby poznać najczęściej używane przysłówki, zajrzyjcie tu.


Zostaw komentarz