Dziś chiński Nowy Rok, ale nie tylko chiński. Choć dla Kirgizów Nowym Rokiem jest tradycyjnie Nooruz, czyli równonoc wiosenna, to niektóre narody turkijskie zaczynają rok wraz z Chińczykami, np. Ałtajczycy i Tuwińcy. Właśnie zaczyna się rok Bawołu, Byka lub Krowy, w zależności od języka. W związku z tym mamy dziś w Unii Azjatyckiej krowi temat.
Podstawowe określenie krowy po kirgisku to уй. Jest to jedno z tych słów, na które trzeba uważać, bo bardzo podobnie nazywa się dom – үй. Miejcie się więc na baczności, żeby nie powiedzieć przypadkiem „szara krowa” (боз уй) zamiast „jurta” (боз үй).
Inne, mniej znane słowo oznaczające krowę to сыйыр. Według słownika Judachina należy ono do dialektów południowokirgiskich, a równocześnie… jest używane w regionach z naleciałościami kazachskimi, co wydaje się sprzecznością. Pewne jest zaś, że to słowo, w różnych wersjach fonetycznych, występuje też w innych językach turkijskich, np. baszkirskim.
A oto garść innych bydlęcych słów.
мал – bydło (również ogólne określenie zwierząt gospodarskich)
бука – byk
өгүз – wół
музоо – cielę
торпок – cielę w wieku od sześciu miesięcy do roku
букачар – młody byczek; Byk (znak zodiaku)
кунажын – jałówka
саа- – doić
саан уй – dojna krowa
уйдун эти – wołowina
уйкана – obora
уй мүйүз – krowie rogi
Są też krowie frazeologizmy i przysłowia. To tylko niektóre z nich.
уй мүйүз тартып отур- – usiąść w kółku
уйга килем жапкандай – (pasuje) jak krowie siodło (dosłownie: jakby krowę przykryć dywanem)
жарга камалган сокур уйдай – w beznadziejnej sytuacji (dosłownie: jak ślepa krowa w dole)
уйдун бөйрөгүндөй эл – mały, nieliczny naród (dosłownie jest go tyle, co nerek u krowy)
уй түгүндөй – mnóstwo, mrowie (dosłownie: jak krowiej sierści)
уй түгүндөй жаан – mżawka (w dialektach północnokirgiskich)
Сасык деп, уй мурдун кесип таштабайт.
Nie odcina się krowiego nosa za to, że śmierdzi.
Уй териси тон болбойт, урушчак киши чоң болбойт.
Z krowiej skóry nie będzie futra, a z człowieka skłonnego do bójki – przywódcy.
Уйдун сүтү тилинде.
Krowa ma mleko na języku (tzn. czym się ją nakarmi, takie będzie mleko).
Dziś przeczytacie także o krowie jako jednym z podstawowych chińskich zwierząt oraz o znakach oznaczających krowę po japońsku.
To Wasze mnóstwo jest bardzo podobne do naszego
A macie też coś o krowich nerkach?
Uwielbiam takie obrazowe porównania – „jakby krowę nakryć dywanem”
Trochę mi się to kojarzy z wołem do karety.