Święta, Święta i po świętach – to u nas, a w Kirgistanie trwają właśnie przygotowania do Nowego Roku. Choinka, prezenty, rodzinne spotkania i suto zastawiony stół są tam nieodzownymi atrybutami właśnie tego dnia, który nie ustępuje popularnością Nooruzowi czy świętom muzułmańskim.
Zwyczaj świętowania Nowego Roku przyszedł do Azji Środkowej wraz z rosyjskimi osadnikami i rozwinął się zwłaszcza w czasach radzieckich. Komunistyczne władze, początkowo uważając Nowy Rok za burżuazyjny przeżytek, zaakceptowały go w 1936 r. jako przeciwwagę dla Bożego Narodzenia. Wkrótce choinka, prezenty i Dziadek Mróz wróciły do łask, a na przestrzeni lat noworoczna noc obrosła całkiem już świeckimi tradycjami i jako taka stała się najbardziej wyczekiwanym świętem. Po rozpadzie ZSRR obchodzenie Nowego Roku po raz kolejny spotkało się z krytyką, tym razem ze strony muzułmańskich duchownych – stwierdzili oni, że jest to święto pochodzenia chrześcijańskiego i nie ma nic wspólnego z islamem. Mimo to 1 stycznia nadal jest dniem ustawowo wolnym od pracy, w domach i centrach miast co roku są ustawiane choinki. Wiele rodzin po dawnemu czeka na Nowy Rok, biesiaduje, ogląda powtarzane co roku ulubione filmy, cieszy się z prezentów i odpala sztuczne ognie o północy. Tak jest i w Kirgistanie.
Jako że Nowy Rok to święto z importu, w języku kirgiskim nie rozwinęło się szczególnie dużo związanych z nim pojęć. Te najważniejsze mają jednak swoje odpowiedniki.
Жаӊы Жыл – Nowy Rok
Жаңы жылдык – noworoczny
балаты – choinka
Аяз ата – Dziadek Mróz
Аяз кыз – Śnieżynka
белектер – prezenty
Szczęśliwego Nowego Roku życzy się przede wszystkim tak:
Жаңы жылың менен! (ty)
Жаңы жылыңыз менен! (pan/pani)
Жаңы жылыңар менен! (wy)
Жаңы жылыңыздар менен! (państwo)
Często występują też takie wyrażenia (w których słowo жыл należy analogicznie odmienić w zależności od tego, do kogo mówimy):
Жаңы жылың кут болсун!
Жаңы жылың менен куттуктайм!
Zacytuję też w przekładzie najbardziej pomysłowe kirgiskie życzenia, z którymi się spotkałam. Nie tylko noworoczne, gdyż można je wykorzystać przy każdej okazji.
Życzę ogromnego Bakyta, wielkiego Taałaja, długiego Ӧmüra, wiecznego Kubanycza, niekończącego się Kajrata, zawsze dobrego Tileka, idź prosto do Maksata, bądź zawsze z Amanem i Esenem, nigdy nie trać Akyła i niech nie opuszcza cię Dżyrgał!
Jak można się domyślić, są to imiona, z których każde oznacza jakąś wartość. Kirgiskie imiona to zresztą temat-rzeka i na pewno do nich wrócę.
Bakyt (Бакыт), Taałaj (Таалай) – szczęście
Ӧmür (Өмүр) – życie
Kubanycz (Кубаныч) – radość
Kajrat (Кайрат) – siła, energia
Tilek (Тилек) – marzenie
Maksat (Максат) – cel
Aman (Аман), Esen (Эсен) – zdrowie
Akył (Акыл) – rozum
Dżyrgał (Жыргал) – zadowolenie
I tego wszystkiego życzę Wam, drodzy Czytelnicy. Жаңы жылыңыздар менен!
