Moja ulubiona kirgiska piosenka

Dzisiejsza edycja cyklu „W 80 blogów dookoła świata” jest poświęcona ulubionym piosenkom pochodzącym z krajów, o których piszemy. Słuchaliście już kiedyś kirgiskiej muzyki? Jeśli nie, tym bardziej zapraszam do czytania i słuchania.

Zawsze, kiedy mam wybrać coś ulubionego – czy to książkę, film, czy piosenkę – mam z tym trudności, bo podoba mi się niejedna i trudno powiedzieć, która najbardziej. Tym razem zdecydowałam się na piosenkę „Жолугарым билгенмин”, która nie tylko mi się podoba, ale też ma stałe miejsce w moich wspomnieniach, bo wykorzystaliśmy ją z mężem do pierwszego tańca na weselu. Wówczas wiedziałam tylko, że już od kilkudziesięciu lat jest popularna w Kirgistanie i doczekała się już kilku wykonań. Teraz, gdy zainteresowałam się tą piosenką bardziej, udało mi się dotrzeć do ciekawych rzeczy.

Jak już wspomniałam, „Жолугарым билгенмин” śpiewało kilku różnych wykonawców. Po wysłuchaniu kilku wersji zauważyłam, że są też drobne różnice w tekście. Byłam ciekawa, czyja wersja była pierwsza. Dość szybko udało się dowiedzieć, że jako pierwszy śpiewał ją Rysbaj Abdykadyrow (Рысбай Абдыкадыров; 1941-1994). Zapraszam do posłuchania jego wersji. Zaznaczam przy tym, że nie jest to teledysk, lecz fragment filmu Iriny Popławskiej „Dżamila” na podstawie utworu Czingiza Ajtmatowa. Piosenka jest tu jedynie nałożona na film, który powstał dziesięć lat wcześniej.

Mała dygresja językowa: pisownia imienia piosenkarza nie jest jednolita. Nie wiem, jak miał napisane w dokumentach, ale w Internecie występuje jako Rysbaj (Рысбай) lub Ryspaj (Рыспай). A jeśli trzymać się ściśle kirgiskiej ortografii, powinno się pisać Yrysbaj (Ырысбай). W Kirgistanie, zwłaszcza we wczesnym okresie radzieckim, często zdarzało się, że imiona i nazwiska były przekręcane przez urzędników… ale to temat na osobny wpis.

Wróćmy do historii piosenki. Nie wiedziałam, kiedy powstała ani kto napisał tekst. Do poszukiwań przyłączył się mój mąż, który znalazł artykuł o Abdykadyrowie i jego rodzinie. Sam piosenkarz już nie żyje, jednakże mężowi udało się nawiązać kontakt z jego córką, Suitą Abdykadyrową (Сюита Абдыкадырова). Dzięki niej wiemy, że piosenka została napisana dokładnie 16 grudnia 1978 roku w południowokirgiskim mieście Osz, skąd pochodzi rodzina Abdykadyrowów. Autorem tekstu, który zamieszczam poniżej, jest współczesny poeta Birimkuł Ałybajew (Биримкул Алыбаев).

Жолугарым билгенмин

Биз жолуктук, качан, билбейм, үмүтүм,
Жүрөк отун бийлеп алдың сен бүтүн.
Бир гана эмес, тагдырга миң,
Тагдырга миң, таалайыма ыракмат.
Бизди кошкон,
Ошол айлуу, ошол жыргал,
Ошол бейпил түн үчүн.

Мен жашоодо канча жолу ыйладым,
Бакыт издеп, өзүмдү өзүм кыйнадым.
Жолукканда карай берип,
Карай берип, карай берип көзүңдү.
Кубанычтан көөдөнүмө,
Көөдөнүмө көлкүлдөдүм, сыйбадым.

Ошондогу сулуулугу, ай, дүйнөнүн,
Мен Жер шарын чарк айланып жүргөнмүн.
Билбесем да, бар экенин,
Бар экенин бул дүйнөдө ак сүйүү,
Мен өзүңө качандыр бир,
Бир убакта жолугарым билгенмин.

Билбесем да бар экенин,
Бар экенин бул дүйнөдө ак сүйүү.
Мен өзүңө качандыр бир,
Бир убакта жолугарым билгенмин,
Жолугарым билгенмин.

Z tekstu nie wynika płeć podmiotu lirycznego – nie występuje w nim żadne imię, a w języku kirgiskim rodzaj gramatyczny nie istnieje. Tytuł można więc przetłumaczyć dwojako: „Wiedziałam/Wiedziałem, że cię spotkam”. Dla odmiany przedstawiam więc wersję wykonywaną przez Toktobübü Czerikczejewą (Токтобүбү Черикчеева). To właśnie ją wybraliśmy na wesele. A w teledysku widać jezioro Issyk-kul i bulwar Erkindik w Biszkeku.

Niestety, do przetłumaczenia całego tekstu nie wystarczyło czasu. Oto przybliżony przekład ostatniej zwrotki – zaśpiewać się go nie da, ale przynajmniej powie to Wam coś o treści i nastroju całej piosenki. Na potrzeby tłumaczenia użyję rodzaju żeńskiego.

Nie wiedziałam, czy jest na świecie,
Czy jest na świecie szczera, czysta miłość.
Lecz wiedziałam, że kiedyś cię znajdę,
Że pewnego razu spotkam cię,
Spotkam cię.

A oto Kurmangazy Azykbajew (Курмангазы Азыкбаев) i jego wersja instrumentalna:

Przy okazji rozmów z Suitą Abdykadyrową dowiedzieliśmy się, że jej córka wkrótce wychodzi za mąż. I tak oto od poszukiwania informacji o piosence Rysbaja Abdykadyrowa doszliśmy do ważnych wydarzeń z życia jego wnuczki. Może i ona, tak jak w piosence, wiedziała, że kiedyś znajdzie tego jedynego. Wszystkiego najlepszego na nowej drodze życia dla Ajan i Elzata! Аян, Элзат үлпөт тоюӊар менен куттуктайбыз:

Ачылды араңарда турмуш жолу
Кармалсын түбөлүккө сүйүү колу
Айтылып жүрөктөрдөн жакшы тилек
Кут болсун үйлөнүшкөн жаштар тою.

Życzenia dla młodej pary można przetłumaczyć tak:

Otwiera się dla Was nowa droga życia.
Niech miłość na zawsze zwiąże Wasze ręce,
Niechaj płyną do Was serdeczne życzenia
I pięknie się uda weselne przyjęcie.

A gdyby życzeń było mało, to Elzat dziś ma urodziny. Wszystkiego najlepszego! Туулган күнүң менен, Элзат!

Zapraszam także do posłuchania ulubionych piosenek innych uczestników projektu „W 80 blogów dookoła świata”. Jeśli zaś chcecie się przyłączyć do grupy „Blogi językowe i kulturowe”, piszcie na blogi.jezykowe1@gmail.com.

Austria

Viennese breakfast: Austriacka melodia do klaskania

Chiny

Biały Mały Tajfun: Ulubiona chińska piosenka

Francja

Français-mon-amour: Moja ulubiona francuska piosenka

Między Francją a Szwajcarią: Nieco o francuskiej muzyce

Francuskie i inne notatki Niki: France – wielki powrót już wkrótce!

Madou en France: La playlist 100% française

Love For France: Dobra francuska muzyka, przegląd osobisty

Gruzja

Gruzja okiem nieobiektywnym: Misza jest super, czyli historia jednej piosenki

Irlandia

W Krainie Deszczowców: Moja ulubiona irlandzka piosenka

Niemcy

Językowy Precel: Moja ulubiona niemiecka piosenka

Niemiecki po ludzku: Moja ulubiona piosenka po niemiecku

Rosja

Rosyjskie Śniadanie: Najsmutniejsza piosenka świata

Dagatlumaczy.pl: „Raj utracony” czyli moja ulubiona rosyjska piosenka 

Stany Zjednoczone

Specyfika języka: Lekcja idiomów z ulubioną piosenką

Angielski dla każdego: Moja ulubiona piosenka

Head Full of Ideas: Moja (0statnio) ulubiona piosenka

Papuga z Ameryki: Ulubiona amerykańska piosenka

Szwecja

Szwecjoblog: TOP 3: Moja ulubiona muzyka a język szwedzki

Tanzania/Kenia

Suahili online: Moja ulubiona piosenka w suahili 

Turcja

Turcja okiem nieobiektywnym: Wszystko skończone, czyli taka sobie turecka piosenka

Wielka Brytania

English at Tea: Top 3 wakacyjnych hitów z Wielkiej Brytanii

Włochy

Obserwatore: Azzurro – piosenka zwycięzców

Studia, parla, ama: Moja ulubiona włoska piosenka

---