O бар i жок, czyli dwóch specyficznych czasownikach, które służą do wyrażania posiadania lub braku czegoś, pisałam już tu. Teraz chcę rozwinąć ten temat o dalsze przykłady, a przy okazji utrwalić dopełniacz i przyrostek posesywny.
dopełniacz
Konstrukcja dopełniaczowa
Rzeczownik w dopełniaczu jest jednym ze sposobów wyrażania przynależności. Konstrukcja dopełniaczowa jest związkiem rządu składającym się z dwóch rzeczowników, z których jeden – określany – jest w mianowniku z przyrostkiem posesywnym i stoi na drugim miejscu, a drugi – określający – jest w dopełniaczu i stoi na pierwszym miejscu. Jak to wszystko wygląda, zobaczmy na przykładach.
Sposoby wyrażania przynależności
Dziś czas na małe podsumowanie, które właściwie mogłoby pojawić się wcześniej lub później, ale właśnie w tej chwili odczułam potrzebę usystematyzowania wiedzy. Chodzi o środki, za pomocą których można wyrazić przynależność jakiejś rzeczy do kogoś/czegoś. Przedstawię je teraz w skrócie, z odnośnikami do wpisów, w których dane zagadnienie jest omówione szerzej (linki do tematów, które na razie czekają na omówienie, będę dodawać na bieżąco).
Dopełniacz
Dopełniacz (илик жөндөмө) odpowiada na pytania кимдин? (kogo? czyj?) эмненин? (czego?). Rzeczownik w dopełniaczu przybiera przyrostek –нын, który w związku z harmonią samogłosek oraz w zależności od poprzedzającej głoski może przybierać 12 wariantów. Przyrostek oznaczający przypadek jest dodawany do rzeczownika po jego temacie, przyrostku liczby mnogiej lub przyrostku posesywnym.