Po kilku tematach związanych z kirgiskim kalendarzem kontynuuję temat określeń czasu. W języku kirgiskim też są cztery pory roku, choć nie zawsze tak było. W czasach, gdy Kirgizi prowadzili koczowniczy tryb życia, dzielili rok na dwie części zgodnie z cyklem wypasu bydła – na porę ciepłą i zimną.
języki turkijskie
Życzenia noworoczne w językach turkijskich
Niedawno pisałam o kirgiskich pojęciach związanych z Nowym Rokiem. Dorzucam do tego jeszcze więcej życzeń noworocznych w różnych językach turkijskich.
Kirgiski i jakucki – w poszukiwaniu podobieństw (część II)
Wracam do podobieństw kirgisko-jakuckich – tym razem na przykładzie konkretnych słów. Wiele z nich brzmi prawie identycznie, a różnica wynika z fonetyki. Niektóre słowa o podobnym brzmieniu i pochodzeniu delikatnie różnią się znaczeniem. Większość słów jakuckich na potrzeby przykładów zaczerpnęłam ze wspomnianej już książki „Jakuck. Słownik miejsca” Michała Książka.
Kirgiski i jakucki – w poszukiwaniu podobieństw (część I)
Jakuci (Sacha) są najdalej wysuniętym na północny wschód narodem turkijskim, sąsiadującym z narodami tunguskimi i paleoazjatyckimi. Niedawno przeczytana książka Michała Książka (nomen omen!) „Jakuck. Słownik miejsca” sprawiła, że chcę poświęcić im kilka słów i zastanowić się nad podobieństwami i różnicami jakuckiego i kirgiskiego.
Kirgiz, Koreańczyk – dwa bratanki, czyli teoria ałtajska
Do poruszenia tego tematu skłonił mnie… prezydent Kirgistanu Ałmazbek Atambajew. Rzecz jasna, nie osobiście. Czytając informacje o jego wizycie w Korei Południowej zwróciłam uwagę na to, w jaki sposób podkreślał powiązania kirgisko-koreańskie. Powiedział mianowicie: „My, Koreańczycy i Kirgizi, wywodzimy się z ałtajskiej grupy językowej, mamy wspólną praojczyznę”. Czy miał rację?
Szyk części zdania w językach turkijskich
Jedną z najpopularniejszych w językoznawstwie typologii syntaktycznych jest podział języków na podstawie szyku podstawowych części zdania: podmiotu (ang. subject – S), orzeczenia (verb – V) i dopełnienia (object – O). W niektórych językach pozycja tych elementów jest stała, a jej naruszenie zmienia znaczenie zdania. Inne języki dopuszczają większą dowolność, lecz mimo to dominuje w nich jeden model szyku.
Języki turkijskie w typologiach fonologicznych
Oto dwa przykłady klasyfikacji według typologii fonologicznych i miejsce, jakie zajmują w nich języki turkijskie. Jest to też okazja do porównania niektórych cech kirgiskiego i polskiego. Jako źródło informacji wykorzystałam opracowania Milewskiego i Majewicza.
Klasyfikacje typologiczne języków
Mamy już za sobą przegląd niektórych klasyfikacji genetycznych i próbę spojrzenia na języki turkijskie z perspektywy klasyfikacji geograficznych. Te pierwsze są oparte na podobieństwach pierwotnych wynikających ze wspólnego pochodzenia, te drugie – na podobieństwach wtórnych powstałych w wyniku bliskości geograficznej. Klasyfikacje typologiczne dotyczą natomiast wspólnych cech występujących w językach niezależnie od bliskości i pokrewieństwa.
Języki turkijskie w klasyfikacjach geograficznych
Klasyfikacje geograficzne języków opierają się na ich wspólnych cechach wynikających nie ze wspólnego pochodzenia, lecz z sąsiedztwa geograficznego, nie pokrywają się więc z klasyfikacjami genetycznymi. Języki są w nich grupowane w ligi, a ligi – w cykle. Gdzie w tym wszystkim są języki turkijskie?
Języki turkijskie – klasyfikacja genetyczna wg Tekina
Przedstawiam jeszcze jedną klasyfikację genetyczną języków turkijskich, sporządzoną przez tureckiego językoznawcę Talata Tekina. Jest to jedna z nowszych klasyfikacji (1989). Warto się z nią zapoznać ze względu na kryterium, na podstawie którego powstała.