Dziś przedstawiam kolejny imiesłów, który pełni w języku kilka funkcji, a jedną z nich jest wyrażanie przyszłości. Imiesłów na -а/-й tworzy się, dodając do tematu czasownika przyrostek -а (lub jego warianty), gdy kończy się on spółgłoską, lub przyrostek -й (gdy kończy się on samogłoską) – patrz tabelka poniżej.
| Ostatnia głoska tematu czasownika | Samogłoski występujące w ostatniej sylabie tematu czasownika | |||
| а, у, ы | е, и | о | ө, ү | |
| samogłoska | -й | |||
| spółgłoska | -а | -е | -о | -ө |
сал- – kłaść
сала
кара- – patrzeć
карай
унут- – zapominać
унута
оку- – czytać; uczyć się
окуй
бил- – wiedzieć
биле
эсте- – pamiętać
эстей
жогот- – tracić
жогото
токто- – zatrzymywać się
токтой
бүт- – kończyć
бүтө
сүйлө- – mówić
сүйлөй
Do czego służy ten imiesłów? Na razie wymienię tylko jego funkcje, by kiedyś rozwinąć temat każdej z nich.
Imiesłów na -а/-й z partykułą элек oznacza prawdopodobną czynność, która jeszcze nie została wykonana.
Ал жумушка кете элек.
On jeszcze nie poszedł do pracy.
Z czasownikiem ал- (brać) imiesłów ten oznacza możliwość (lub jej brak) wykonania jakiejś czynności.
Сен бул экзаменди оӊой эле тапшыра аласыӊ.
Łatwo zdasz ten egzamin.
Z czasownikiem бер- (dawać) imiesłów na -а/-й oznacza pozwolenie na wykonanie jakiejś czynności.
Үйгө кете бергиле.
Możecie iść do domu.
Jak widać, znaczenie imiesłowu na -а/-й zależy przede wszystkim od kontekstu – dlatego w przykładach nie podałam znaczenia samych imiesłowów.
