Pisałam już o przyrostku -чы, za pomocą którego tworzy się specyficzne formy trybu rozkazującego. Jest to jednak przyrostek wielofunkcyjny i może służyć jeszcze do czegoś innego – do zadawania pytań. Nie jest on jednak zamiennikiem partykuły pytającej -бы, lecz jej uzupełnieniem.
Na blogu już nie raz była mowa o partykule -бы. Przypominam – pełni ona funkcję polskiego „czy”, czyli służy do zadawania pytań typu tak/nie. Natomiast o przyrostku -чы można powiedzieć, że to odpowiednik polskiego „a ty?”. Jak to zwykle bywa, lepiej widać na przykładach. Ale najpierw tabelka. Praktycznie taka sama, jak przy trybie rozkazującym, ale nie zaszkodzi powtórzyć.
| Samogłoski występujące w ostatniej sylabie tematu zaimka | ||||
| а, ы | е, и | о, у | ө, ү | |
| Forma przyrostka -чы | -чы | -чи | -чу | -чү |
W przykładowych dialogach przyrostek -чы występuje z zaimkami wskazującymi тиги, бул i zaimkami osobowymi сиздики (forma posesywna) i сен. Oczywiście nie są to jedyne zaimki, z którymi może on się łączyć.
– Ал студентпи?
– Ооба, ал студент.
– Тигичи?
– Ал окутуучу.
– Czy to student?
– Tak, to student.
– A tamten?
– To wykładowca.
– Бул ким?
– Бул менин атам.
– Булчу?
– Бул менин чоӊ атам.
– Kto to jest?
– To mój ojciec.
– A to?
– To mój dziadek.
– Сиздин канча балаӊыз бар?
– Бир уулум бар. Сиздикичи?
– Менин эки уул, бир кызым бар.
– Ile pan/i ma dzieci?
– Jednego syna. A pan/i?
– Mam dwóch synów i jedną córkę.
– Сен канча жаштасыӊ?
– Мен отуз төрттөмүн. Сенчи?
– Мен жыйырма тогуздамын.
– Ile masz lat?
– Mam trzydzieści cztery lata. A ty?
– Mam dwadzieścia dziewięć lat.
