Kolejny wpis z serii określeń czasu chcę poświęcić podawaniu godziny. Zapytać „która godzina?” można na kilka sposobów: саат канча (болду)? lub убакыт канча (болду?). Słowo убакыт oznacza czas, natomiast саат to godzina, ale też zegar. Minuta to мүнөт*, a sekunda – секунда.
Mówiąc o godzinie, używamy liczebników głównych, a nie porządkowych. W języku mówionym, niezależnie od pory dnia, używa się liczebników do 12.
Саат бир/эки/үч болду.
Jest pierwsza/druga/trzecia.
Mенин саатым боюнча он эки.
Według mojego zegarka jest dwunasta.
Түш болду.
Jest południe.
Түн ортосу болду.
Jest północ.
W przypadku półgodzin używamy słowa жарым – pół. Przy tym nasze „wpół do piątej” po kirgisku brzmi jak „cztery i pół”.
жарым саат – pół godziny
Төрт/беш/алты жарым болду.
Jest wpół do piątej/szóstej/siódmej.
Mówiąc o minutach, które upłynęły od jakiejś godziny (np. dwadzieścia po ósmej), używamy przypadku wyjściowego, zaś gdy chodzi o minuty do pełnej godziny, używamy przypadku kierunkowego.
Бештен жыйырма мүнөт өттү.
Jest dwadzieścia po piątej.
Сегизден он беш мүнөт өттү.
Jest piętnaście po ósmej.
Тогуздан жыйырма беш мүнөт өттү.
Jest dwadzieścia pięć po dziewiątej.
Бешке жыйырма мүнөт калды.
Jest za dwadzieścia piąta.
Онго беш мүнөт калды.
Jest za pięć dziesiąta.
Он бирге он мүнөт калды.
Jest za dziesięć jedenasta.
Gdy podajemy godzinę, odpowiadając na pytanie саат канчада? (o której godzinie?) lub качан? (kiedy?), używamy miejscownika.
(Саат) беште/он экиде/төрттө.
O piątej/dwunastej/czwartej.
Үч/алты/жети жарымда.
O wpół do czwartej/siódmej/ósmej.
Бештен жыйырма мүнөт өткөндө.
Dwadzieścia po piątej.
Бешке жыйырма мүнөт калганда.
Za dwadzieścia piąta.
Түштө.
W południe.
Түн ортосунда.
O północy.
Przybliżony czas można podać na kilka sposobów.
бештерде/беш сааттай/беш саатка жакын – około piątej
экилерде/эки сааттай/эки саатка жакын – około drugiej
сегиздерде/сегиз сааттай/сегиз саатка жакын – około ósmej
түшкө жакын – około południa
түн ортосуна жакын – około północy
Formę „бештерде”, „экилерде”, „сегиздерде” itp. tworzy się, dodając do liczebnika przyrostek liczby mnogiej oraz przyrostek miejscownika.
I jeszcze trochę słownictwa związanego z zegarem.
дубал саат – zegar ścienny
күн саат – zegar słoneczny
чөнтөк саат – zegarek kieszonkowy
кол саат – zegarek na rękę
ойготкуч саат/коңгуроолуу саат – budzik
*W pewnym podręczniku natknęłam się na słowo минут, ale raczej nikt tak nie mówi.
