Poprzednim razem podałam warianty i przykłady podstawowych przyrostków posesywnych. Teraz przechodzę do jeszcze innego sposobu wyrażania przynależności. Będzie to także przyrostek posesywny, lecz nieco inny i pełniący inną funkcję.
Gramatyka
Posesywność rzeczownika – część I
Posesywność to charakterystyczna dla języków turkijskich kategoria gramatyczna, której brak w języku polskim. Jest to sposób wyrażania przynależności, który łączy się z użyciem zaimka dzierżawczego bądź go zastępuje.
Zaimek dzierżawczy
W języku kirgiskim zaimek dzierżawczy jest równoznaczny z zaimkiem osobowym w dopełniaczu (patrz deklinacja zaimka osobowego).
Liczba mnoga – część II
W poprzednim wpisie na temat liczby mnogiej wspomniałam, że nie zawsze wymaga ona użycia końcówki. Dziś napiszę o innych środkach jej wyrażania.
Liczba mnoga – część I
Liczbę mnogą rzeczownika tworzy się przede wszystkim poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Podstawowe końcówki liczby mnogiej to -лар, -дар i -тар. Ich dobór zależy od ostatniej głoski w temacie rzeczownika. Podobnie jak inne afiksy, końcówki liczby mnogiej podlegają harmonii samogłosek, co sprawia, że wariantów jest 12. Być może ta mnogość końcówek wydaje się zawiła, lecz łatwo się do niej przyzwyczaić i po pewnym czasie tworzenie liczby mnogiej staje się intuicyjne. Czytelników, zwłaszcza znających turecki, zapewniam, że nie ma się czego bać.
Liczebniki główne
Liczebniki główne odpowiadają na pytanie „ile?”, czyli канча? / нече? W języku kirgiskim liczebniki złożone są regularne i zbudowane podobnie, jak w polskim.
Zaimek pytający
W języku polskim do zadawania pytań służą zaimki pytające (kto? co? jak? itp.) oraz partykuła pytająca (czy?). W kirgiskim zaimki pytające są podobne, natomiast kwestia partykuły wygląda trochę inaczej. Zajmijmy się najpierw zaimkami.
Szyk części zdania w językach turkijskich
Jedną z najpopularniejszych w językoznawstwie typologii syntaktycznych jest podział języków na podstawie szyku podstawowych części zdania: podmiotu (ang. subject – S), orzeczenia (verb – V) i dopełnienia (object – O). W niektórych językach pozycja tych elementów jest stała, a jej naruszenie zmienia znaczenie zdania. Inne języki dopuszczają większą dowolność, lecz mimo to dominuje w nich jeden model szyku.