Do tej pory była mowa wyłącznie o trybie rozkazującym dla drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej. A co z pierwszą osobą liczby mnogiej? Jak powiedzieć „chodźmy!” „mówmy!”, „zróbmy” itp.? Służy do tego przyrostek -лы. Zgodnie z harmonią samogłosek przyjmuje on 4 warianty: -лы, -ли, -лу i -лү.
czasownik
Imiesłów przysłówkowy na -майынча
Imiesłów przysłówkowy na -майынча można porównać do polskiego imiesłowu przysłówkowego współczesnego (robiąc, pisząc itp.), jednakże zakres jego zastosowania jest trochę szerszy.
Tryb rozkazujący – część II
Podałam już podstawowe informacje o tworzeniu trybu rozkazującego. Teraz chcę rozwinąć ten temat o jego szczególną formę, która wyraża się przyrostkiem -чы. Jest to forma bardziej uprzejma, której odpowiednikiem w języku polskim jest użycie po trybie rozkazującym słowa „proszę”.
Imiesłów przysłówkowy na -а/-й
Dziś przedstawiam kolejny imiesłów, który pełni w języku kilka funkcji, a jedną z nich jest wyrażanie przyszłości. Imiesłów na -а/-й tworzy się, dodając do tematu czasownika przyrostek -а (lub jego warianty), gdy kończy się on spółgłoską, lub przyrostek -й (gdy kończy się on samogłoską) – patrz tabelka poniżej.
Imiesłów przysłówkowy na -ып
Imiesłów ten, podobnie jak omówiony wcześniej imiesłów przymiotnikowy na -ган, jest ważną częścią mowy w języku kirgiskim. Tę formę tworzy się poprzez dodanie do tematu czasownika przyrostka -ып w jednym z 5 wariantów.
Imiesłów przymiotnikowy na -ган
Imiesłów przymiotnikowy na -ган pełni w języku kirgiskim szereg ważnych funkcji. Tworzy się poprzez dodanie do tematu czasownika przyrostka -ган w odpowiedniej formie – zgodnie z harmonią samogłosek i dźwięcznością lub ubezdźwięcznieniem przyrostek ten występuje w 8 wariantach.
Imiesłów przymiotnikowy i przysłówkowy
W języku kirgiskim imiesłów przymiotnikowy może wyrażać czynność przeszłą, teraźniejszą lub przyszłą. W zależności od czasu może przybierać formy proste lub złożone. Zapraszam na krótkie wprowadzenie do tych części mowy.
Tryb rozkazujący – część I
O trybie rozkazującym (буйрук ыӊгай) już wspominałam przy okazji ogólnego wprowadzenia w temat czasownika. Przypominam: kirgiski czasownik nie ma bezokolicznika, a jego podstawowa forma jest zbieżna z formą trybu rozkazującego drugiej osoby liczby pojedynczej. A co z pozostałymi formami? Jak to w językach aglutynacyjnych bywa, będzie tabelka, a w niej całe stado przyrostków.
Strony czasownika
Strona czasownika to kategoria gramatyczna wyrażająca stosunek pomiędzy czynnością wyrażaną przez czasownik a podmiotem i dopełnieniem. Występuje i w języku kirgiskim, i w polskim, i – podobnie jak w przypadku trybów – w kirgiskim stron jest więcej.
Tryby czasownika
Tryb czasownika (ыӊгай) to kategoria gramatyczna wyrażająca stosunek osoby mówiącej do treści wypowiedzi. Jest obecna zarówno w języku kirgiskim, jak i w polskim, choć w tym pierwszym trybów jest więcej.