Dziś Wielkanoc, a w Unii Azjatyckiej słonecznie. A jak tu nie przedstawić słownictwa związanego ze słońcem, skoro to właśnie ono świeci na fladze Kirgistanu?
Kalendarz i czas
Kalendarz świąt w Kirgistanie
Pisałam już o różnych świętach obchodzonych w Kirgistanie, ale nie usystematyzowałam tego dotychczas w żaden sposób. Okazja nadarzyła się właśnie teraz, w związku z akcją „W 80 blogów dookoła świata”.
Określenia wieku
Aby wyrazić wiek, używa się liczebnika, miejscownika i przyrostka osobowego. Tak, do liczebników też można przylepić przyrostki deklinacyjne. Zdanie „mam trzydzieści lat” przetłumaczone dosłownie z kirgiskiego brzmiałoby więc „jestem w trzydziestce”.
Określenia czasu – część III
Kolejny wpis z serii określeń czasu chcę poświęcić podawaniu godziny. Zapytać „która godzina?” można na kilka sposobów: саат канча (болду)? lub убакыт канча (болду?). Słowo убакыт oznacza czas, natomiast саат to godzina, ale też zegar. Minuta to мүнөт*, a sekunda – секунда.
Określenia czasu – część II
Kontynuując temat określen czasu, przejdźmy do związanych z nim przysłówków i wyrażeń przysłówkowych. Odpowiadają one na pytania: качан? (kiedy?), канчадан?/качантан? (od kiedy?) i канчага чейин? (do kiedy?).
Określenia czasu – część I
Wróćmy do dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Pisałam już kiedyś o genezie ich nazw. Teraz chcę podać więcej przykładów ich użycia.
Nooruz, czyli Nowy Dzień
W ramach Unii Azjatyckiej poruszamy dziś temat równonocy wiosennej, która wkrótce nastąpi. Choć astronomiczna wiosna przychodzi w ostatnich latach już 20 marca, 21 marca tradycyjnie pozostaje datą święta Nooruz (Нооруз). Ten dzień, obchodzony od ponad 3000 lat w Azji Środkowej, Turcji, Iranie, Afganistanie, niektórych państwach bałkańskich i kaukaskich, został uznany za oficjalne święto m. in. przez ONZ i OBWE. Jest on także wpisany na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Dni tygodnia
Kirgiskie nazwy dni tygodnia bardzo przypominają perskie i prawdopodobnie zostały zapożyczone właśnie z tego języka.
Tajemnicze nazwy miesięcy
W kalendarzach wywodzących się z tradycji koczowniczego trybu życia narodów turkijskich zwracają uwagę miesiące wywodzące się od zjawisk rocznego cyklu przyrody, zwłaszcza związanych ze zwierzętami. Nie brak ich także w kirgiskich nazwach miesięcy, lecz niektóre z tych nazw mają nieco inne pochodzenie. Nazwy miesięcy kalendarza muzułmańskiego nie przyjęły się wśród Kirgizów.
Pory roku
Po kilku tematach związanych z kirgiskim kalendarzem kontynuuję temat określeń czasu. W języku kirgiskim też są cztery pory roku, choć nie zawsze tak było. W czasach, gdy Kirgizi prowadzili koczowniczy tryb życia, dzielili rok na dwie części zgodnie z cyklem wypasu bydła – na porę ciepłą i zimną.