W poprzednim wpisie na temat liczby mnogiej wspomniałam, że nie zawsze wymaga ona użycia końcówki. Dziś napiszę o innych środkach jej wyrażania.
O kyrgyz_tili
Liczba mnoga – część I
Liczbę mnogą rzeczownika tworzy się przede wszystkim poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Podstawowe końcówki liczby mnogiej to -лар, -дар i -тар. Ich dobór zależy od ostatniej głoski w temacie rzeczownika. Podobnie jak inne afiksy, końcówki liczby mnogiej podlegają harmonii samogłosek, co sprawia, że wariantów jest 12. Być może ta mnogość końcówek wydaje się zawiła, lecz łatwo się do niej przyzwyczaić i po pewnym czasie tworzenie liczby mnogiej staje się intuicyjne. Czytelników, zwłaszcza znających turecki, zapewniam, że nie ma się czego bać.
Kirgiski i jakucki – w poszukiwaniu podobieństw (część II)
Wracam do podobieństw kirgisko-jakuckich – tym razem na przykładzie konkretnych słów. Wiele z nich brzmi prawie identycznie, a różnica wynika z fonetyki. Niektóre słowa o podobnym brzmieniu i pochodzeniu delikatnie różnią się znaczeniem. Większość słów jakuckich na potrzeby przykładów zaczerpnęłam ze wspomnianej już książki „Jakuck. Słownik miejsca” Michała Książka.
Liczebniki główne
Liczebniki główne odpowiadają na pytanie „ile?”, czyli канча? / нече? W języku kirgiskim liczebniki złożone są regularne i zbudowane podobnie, jak w polskim.
Kirgiski i jakucki – w poszukiwaniu podobieństw (część I)
Jakuci (Sacha) są najdalej wysuniętym na północny wschód narodem turkijskim, sąsiadującym z narodami tunguskimi i paleoazjatyckimi. Niedawno przeczytana książka Michała Książka (nomen omen!) „Jakuck. Słownik miejsca” sprawiła, że chcę poświęcić im kilka słów i zastanowić się nad podobieństwami i różnicami jakuckiego i kirgiskiego.
Zaimek pytający
W języku polskim do zadawania pytań służą zaimki pytające (kto? co? jak? itp.) oraz partykuła pytająca (czy?). W kirgiskim zaimki pytające są podobne, natomiast kwestia partykuły wygląda trochę inaczej. Zajmijmy się najpierw zaimkami.
Kirgiz, Koreańczyk – dwa bratanki, czyli teoria ałtajska
Do poruszenia tego tematu skłonił mnie… prezydent Kirgistanu Ałmazbek Atambajew. Rzecz jasna, nie osobiście. Czytając informacje o jego wizycie w Korei Południowej zwróciłam uwagę na to, w jaki sposób podkreślał powiązania kirgisko-koreańskie. Powiedział mianowicie: „My, Koreańczycy i Kirgizi, wywodzimy się z ałtajskiej grupy językowej, mamy wspólną praojczyznę”. Czy miał rację?
Szyk części zdania w językach turkijskich
Jedną z najpopularniejszych w językoznawstwie typologii syntaktycznych jest podział języków na podstawie szyku podstawowych części zdania: podmiotu (ang. subject – S), orzeczenia (verb – V) i dopełnienia (object – O). W niektórych językach pozycja tych elementów jest stała, a jej naruszenie zmienia znaczenie zdania. Inne języki dopuszczają większą dowolność, lecz mimo to dominuje w nich jeden model szyku.