Rzeczownik w dopełniaczu jest jednym ze sposobów wyrażania przynależności. Konstrukcja dopełniaczowa jest związkiem rządu składającym się z dwóch rzeczowników, z których jeden – określany – jest w mianowniku z przyrostkiem posesywnym i stoi na drugim miejscu, a drugi – określający – jest w dopełniaczu i stoi na pierwszym miejscu. Jak to wszystko wygląda, zobaczmy na przykładach.
rzeczownik
Sposoby wyrażania przynależności
Dziś czas na małe podsumowanie, które właściwie mogłoby pojawić się wcześniej lub później, ale właśnie w tej chwili odczułam potrzebę usystematyzowania wiedzy. Chodzi o środki, za pomocą których można wyrazić przynależność jakiejś rzeczy do kogoś/czegoś. Przedstawię je teraz w skrócie, z odnośnikami do wpisów, w których dane zagadnienie jest omówione szerzej (linki do tematów, które na razie czekają na omówienie, będę dodawać na bieżąco).
Dopełniacz
Dopełniacz (илик жөндөмө) odpowiada na pytania кимдин? (kogo? czyj?) эмненин? (czego?). Rzeczownik w dopełniaczu przybiera przyrostek –нын, który w związku z harmonią samogłosek oraz w zależności od poprzedzającej głoski może przybierać 12 wariantów. Przyrostek oznaczający przypadek jest dodawany do rzeczownika po jego temacie, przyrostku liczby mnogiej lub przyrostku posesywnym.
Liczba mnoga – część III
Wracam do tematu liczby mnogiej, aby uzupełnić pominięte wcześniej zagadnienie. Tym razem napiszę o tym, co oznacza liczba mnoga utworzona od imienia.
Deklinacja rzeczownika
Rzeczownik kirgiski odmienia się przez sześć przypadków. Niektóre z nich są zbieżne z polskimi, lecz ich funkcje mogą być nieco inne.
Posesywność rzeczownika – część II
Niedawno pisałam o zaimku dzierżawczym z przyrostkiem posesywnym -ныкы. Przypominam: jest to przyrostek dodawany do zaimków lub rzeczowników pełniących w zdaniu funkcję orzecznika. Teraz będzie mowa o rzeczowniku z tym przyrostkiem.
Posesywność rzeczownika – część I
Posesywność to charakterystyczna dla języków turkijskich kategoria gramatyczna, której brak w języku polskim. Jest to sposób wyrażania przynależności, który łączy się z użyciem zaimka dzierżawczego bądź go zastępuje.
Liczba mnoga – część II
W poprzednim wpisie na temat liczby mnogiej wspomniałam, że nie zawsze wymaga ona użycia końcówki. Dziś napiszę o innych środkach jej wyrażania.
Liczba mnoga – część I
Liczbę mnogą rzeczownika tworzy się przede wszystkim poprzez dodanie odpowiedniej końcówki. Podstawowe końcówki liczby mnogiej to -лар, -дар i -тар. Ich dobór zależy od ostatniej głoski w temacie rzeczownika. Podobnie jak inne afiksy, końcówki liczby mnogiej podlegają harmonii samogłosek, co sprawia, że wariantów jest 12. Być może ta mnogość końcówek wydaje się zawiła, lecz łatwo się do niej przyzwyczaić i po pewnym czasie tworzenie liczby mnogiej staje się intuicyjne. Czytelników, zwłaszcza znających turecki, zapewniam, że nie ma się czego bać.
Rzeczownik
Rzeczownik w języku kirgiskim, tak jak i w polskim, określa nazwy rzeczy, osób, zwierząt, roślin, zjawisk, czynności, miejsc, pojęć abstrakcyjnych itp. Niektóre kategorie gramatyczne różnią go jednak od rzeczownika w języku polskim.